Η Λογοθεραπεία είναι το αντικείμενο της επιστήμης της Λογοπεδικής η οποία ασχολείται με την πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία, των διαταραχών επικοινωνίας δηλαδή των διαταραχών λόγου ,φωνής και της ομιλίας σε παιδιά και ενήλικες.
Λέγοντας Διαταραχή Επικοινωνίας ή Λόγου εννοούμε την αδυναμία του παιδιού να αναπαράγει φθόγγους έστω και με την συνοδεία φωνολογικών δυσκολιών, σε βαθμό που να δυσχεραίνεται σημαντικά κυρίως η έκφραση του παιδιού ή και η κατανόηση του προφορικού του λόγου από τρίτους.
Τι είναι τα προβλήματα λόγου και ομιλίας;
Ο λόγος για ένα παιδί που αναπτύσσεται θεωρείται μια θεμελιώδη λειτουργία επικοινωνίας, σκέψης, μάθησης, έκφρασης ώστε να μπορεί να ικανοποιεί τις ανάγκες και επιθυμίες του.
Τα προβλήματα λόγου και ομιλίας επηρεάζουν την επικοινωνία του παιδιού καθώς και την σχέση του με τον εαυτό του και τους γύρω του. Η συχνότερη εκδήλωσή τους είναι κατά την διάρκεια της προσχολικής ηλικίας κάτι που αποδεικνύει την αναγκαιότητα της έγκαιρης παρέμβασης του λογοπεδικού ώστε να αντιμετωπιστούν έγκαιρα και έτσι να αποκατασταθεί η γλωσσική οργάνωση και να μην δημιουργηθούν τυχόν προβλήματα στην κατάκτηση της ανάγνωσης και γραφής .
Μιλώντας για διαταραχή ομιλίας εννοούμε:
•δυσκολίες στην άρθρωση ( το παιδί δυσκολεύεται να χρησιμοποιήσει τα όργανα της άρθρωσης με αποτέλεσμα να μην παράγει έναν ή περισσότερους φθόγγους )
•δυσκολίες στην φωνολογία (μπορεί να παράγει φθόγγους αλλά στην έκφραση του να τους μπερδεύει ή να παραλείπει ή αντικαθιστά με άμεσο αποτέλεσμα να επικοινωνεί μόνο με άτομα του στενού περιβάλλοντος του.)
Πότε αρχίζουμε να υποψιαζόμαστε την ύπαρξη ενός προβλήματος στην ομιλία;
Σημαντική στον εντοπισμό ενός προβλήματος ομιλίας είναι η χρονολογική ηλικία του παιδιού . Μπορεί ένα παιδί 2-3 χρονών να μην μιλάει ΄΄καθαρά΄΄ αλλά στα 4-5 του χρόνια επιβάλλεται να έχει ολοκληρώσει ,έστω και όχι πλήρως, την οργάνωση του φωνολογικού του συστήματος ώστε η ομιλία του να είναι κατανοητή πέραν του στενού περιβάλλοντος του .
Δυσκολίες έκφρασης με βάση την χρονολογική ηλικία του παιδιού μπορεί να είναι :
• Μη χρησιμοποίηση λέξεων στην ηλικία των 18 μηνών .
• Η έλλειψη προτάσεων 2 λέξεων στην ηλικία των 2 ετών.
• Ο λεξιλογικός πλούτος του να περιορίζεται σε 100 λέξεις στα 3 του χρόνια.
• Η έλλειψη χρήσης προθέσεων ή πληθυντικού αριθμού στα 3-4 χρόνια.
• Να κάνει προτάσεις με λιγότερες από 4 λέξεις στα 3-4 χρόνια.
• Να παραλείπει μέρος λέξεων (συλλαβές) στην ηλικία των 4-5 χρονών.
Στις δυσκολίες κατανόησης έχουμε :
• Την έλλειψη ανταπόκρισης σε οικεία ονόματα στην ηλικία του 1 χρόνου.
• ‘Έλλειψη εντοπισμού καθημερινών αντικειμένων όταν του ζητηθούν στην ηλικία 18 μηνών.
• Μη εκτέλεση απλών εντολών (π.χ. δώσε – πάρε)
• Μη κατανόησης γραμματικών στοιχείων (π.χ. ερώτηση –άρνηση )στην ηλικία των 2,5 ετών.
Οι ηλικίες που αναφέρονται είναι ενδεικτικές .
Πως γίνεται η διάγνωση προβλημάτων λόγου ή ομιλίας;
Οι δυσκολίες αυτές εντοπίζονται από τους γονείς και επισημαίνονται από τον παιδίατρο αλλά αξιολογούνται από τον Λογοπεδικό – Λογοθεραπευτή. Ο Λογοπεδικός – Λογοθεραπευτής ύστερα από την λήψη ενός αναλυτικού ιστορικού ανάπτυξης του παιδιού μπορεί να προχωρήσει στην αξιολόγηση του ίδιου του παιδιού. Με βάση τα στοιχεία του ιστορικού καθώς και την κλινική του εικόνα μπορεί να εντοπίσει και εστιάσει το επικοινωνιακό πρόβλημα του παιδιού .
Παράλληλα δε , αξιολογεί και την γνωστική ,κινητική ανάπτυξη του παιδιού καθώς και την ψυχολογική του ωριμότητα που σε κάποιες περιπτώσεις παραπέμπει σε άλλο ειδικό (παιδοψυχολόγο-εργοθεραπευτή ).
Είναι καλό η θεραπευτική – αποκαταστασιακή παρέμβαση των παιδιών να ξεκινάει το συντομότερο δυνατό , ανάλογα την διαταραχή με απώτερο στόχο όπου και όταν είναι εφικτό το πρόβλημα να έχει διορθωθεί πριν το παιδί ξεκινήσει σχολείο ώστε να αποφευχθούν μια σειρά άλλων προβλημάτων ( ανάγνωση , γραφή, ψυχολογικά προβλήματα κ.λ.π.)
Επειδή πολύ συχνά ο λογοπεδικός είναι ο πρώτος που βλέπει ένα παιδί , λόγω του ότι τα προβλήματα λόγου είναι αυτά που προβληματίζουν τους γονείς, σημαντικό μέρος της δουλειάς του είναι να αποτελεί μέλος της Διεπιστημονικής ομάδας που απαρτίζεται από Παιδοψυχίατρο, Παιδοψυχολόγο, Εργοθεραπευτή, Ειδ. Παιδαγωγό, Κοιν. λειτουργό. Αυτό είναι απαραίτητο ειδικά όταν κατά την αξιολόγηση του εντοπίσει προβλήματα άλλου χαρακτήρα για να μπορεί να κατευθύνει σωστά τους γονείς παραπέμποντας τους στους ανάλογους ειδικούς θεραπευτές .
Επιμέλεια κειμένου : Πρεσβεία Ελένη, Λογοθεραπεύτρια Επιστημονική Υπεύθυνη Μονάδας λόγου & γραφής Εν λόγω
