Τα παιδιά στην ηλικία του 1ος έτους συμμετέχουν ενεργά στην επικοινωνία είτε με λεκτικό τρόπο είτε με μη λεκτικό.
Οι μη λεκτικοί τρόποι επικοινωνίας είναι όταν :
▪ Ζητάνε με το να πλησιάσουν το αντικείμενο που θέλουν.
▪ Δείχνουν ότι δεν θέλουν κάτι σπρώχνοντας το.
▪ Φωνάζουν για να τραβήξουν την προσοχή πάνω τους.
▪ Αρνούνται με το κούνημα του κεφαλιού.
▪ Δείχνουν την ευχαρίστηση τους με χαμόγελο.
▪ Χαιρετάνε με το κούνημα του χεριού.
Στην ηλικία αυτή η προφορική επικοινωνία αναπτύσσεται. Το παιδί ξεκινά την επικοινωνία του χρησιμοποιώντας μια λέξη π.χ. μαμά, μπαμπά, αυτό κ.α. Σ΄ αυτήν την ηλικία τα παιδιά δεν προφέρουν σωστά όλες τις λέξεις, το σημαντικότερο όμως είναι ότι το παιδί λέει και όχι πως το λέει.
Το παιχνίδι του έχει περισσότερη φαντασία και δημιουργικότητα(π.χ. χτενίζει, ταΐζει την κούκλα του), μπορεί να εκτελεί απλές οδηγίες, αντιλαμβάνεται συναισθήματα των άλλων και σιγά σιγά η ομιλία του γίνεται πιο κατανοητή.
Μπορούμε να βοηθήσουμε στην λεκτική του επικοινωνία έχοντας πολλές ευκαιρίες από την καθημερινότητα μας. Την ώρα του φαγητού του, για παράδειγμα, το παιδί σας κοιτάει και δείχνει το φαγητό του λέγοντας ΄΄φαγητό΄΄ εσείς ανταποκρίνεστε και επαναλαμβάνεται τα λόγια του προσθέτοντας: ΄΄τρώμε το φαγητό μας΄΄. Εάν δείχνει μόνο, εσείς ονομάζετε αυτό που δείχνει ή όταν πει ΄΄νεγιό΄΄ αντί νερό εσείς επαναλαμβάνετε τη λέξη σωστά.
Διευκολύνουμε την ανάπτυξη του λόγου του παιδιού μας όταν:
▪ Κοιτάμε τις χειρονομίες που κάνει.
▪ Ακούμε τα λόγια του.
▪ Ερμηνεύουμε ότι λέει το παιδί μας.
▪ Μιμούμαστε και επαναλαμβάνουμε αυτά που λέει, δίνοντας ένα καλό πρότυπο.
Στην ηλικία των 2-3 ετών το παιδί χρησιμοποιεί τη γλώσσα για να μιλά και να μαθαίνει τον κόσμο γύρω του.
Μπορεί πια να :
▪ εκφράσει την γνώμη του,
▪ συζητήσει μαζί σας,
▪ κατανοεί τη χρήση των αντικειμένων και των ρημάτων,
▪ απαντά σε ερωτήσεις τύπου : ποίος, τι ?
Το παιδί σας είναι ήδη πιο αυτόνομο και μπορεί να ολοκληρώσει απλές εργασίες που του αναθέτετε. Χρησιμοποιεί την ομιλία του στο παιχνίδι και του αρέσει να ακούει ιστορίες και παραμύθια.
Διευκολύνουμε την ανάπτυξη του λόγου του αν :
▪ του επιτρέπετε να μιλά για ένα θέμα και δίνετε την απαιτούμενη προσοχή και χρόνο για να ακούσετε και να απαντήσετε, εμπλουτίζετε την συζήτηση σας προσθέτοντας πληροφορίες για το θέμα σας,
▪ ασχοληθείτε με κινητικά παιχνίδια (π.χ. τρέξε στο μεγάλο κουτί)
▪ παίξτε επιτραπέζια παιχνίδια ώστε να μάθει να περιμένει, να μοιράζετε,
▪ πείτε τραγούδια με κίνηση π.χ. χαρωπά τα δυο μου χεριά τα χτυπώ,
▪ διαβάστε με το παιδί σας καθημερινά ονομάζοντας, περιγράφοντας και εξηγώντας τις εικόνες.
Στην ηλικία των 3-4 ετών το παιδί μπορεί πια να συνομιλεί και να συζητά πιο εύκολα, είναι σε θέση να μιλά για αρκετή ώρα για ένα θέμα χωρίς την βοήθεια του ενήλικα.
Το παιδί μπορεί να :
▪ ζητά άδεια για κάτι,
▪ αστειεύεται,
▪ μιλάει με άλλους,
▪ κάνει φίλους,
▪ απαντάει σε όλα τα είδη ερωτήσεων,
▪ γίνεται κατανοητό από αγνώστους ανθρώπους.
Το παιδί σας είναι πλέον αυτόνομο και μπορεί να επικοινωνήσει άνετα με τα μέλη της οικογένειας και τους φίλους του, μιλά καθαρά χρησιμοποιώντας ώριμο λεξιλόγιο και ολοκληρωμένες προτάσεις.
Όλα αυτά βοηθάνε στην καλύτερη ανάπτυξη της κατανόησης και έκφρασης του. Έτσι το παιδί καταλαβαίνει καθημερινές συνομιλίες και συζητήσεις με κύριο αποτέλεσμα ο εκφραστικός του λόγος να γίνεται πιο ώριμος και μοιάζει με του ενήλικα.
